Η κόλαση δεν έχει «πλευρές»

Άννα Αυγούλη

Η κόλαση δεν έχει «πλευρές»

Λεζάντα: Ένας πατέρας αποχαιρετά το παιδί του: δεν υπάρχει πιο αβάσταχτο βάρος από ένα βρέφος τυλιγμένο για ταφή. Λωρίδα της Γάζας, Μάιος 18, 2025. REUTERS/Ramadan Abed

«Η παιδική αθωότητα μέσα σε ένα κορμί που του αφαιρείται η δυνατότητα να μεγαλώσει. Ένα σώμα που φωνάζει σε έναν κόσμο που σωπαίνει. Ο φόνος ενός παιδιού δεν είναι ζήτημα γεωπολιτικής. Δεν είναι «αμυντικό δικαίωμα». Δεν είναι «αναλογική απάντηση». Είναι το σημείο-μηδέν μιας κοινωνίας, η στιγμή που η βαρβαρότητα περνάει από την πράξη στη συναίνεση» γράφει ο Αντώνης Ντινιακός στο «Βήμα».

Ένα κείμενο, ένα άρθρο, μια άποψη, την οποία αγαπημένε μου προσυπογράφω και με τα δυο χέρια. Είμαι σίγουρη πως και εσύ το ίδιο. Γι αυτό, παραθέτω ολόκληρο το κείμενο, εκτιμώντας πως, καλύτερα δεν θα μπορούσε να γραφτεί:

«Ένα κορμί μικρό, ακίνητο, χωρίς παλμό. Δίπλα του μια μάνα -δεν θρηνεί, απλώς μαζεύει τα κομμάτια του. Ό,τι σώθηκε. Μια πατούσα, ένα χέρι με βραχιόλι. Κάτι που να θυμίζει πως υπήρχε άνθρωπος, υπήρχε παιδί. Όχι, κάποιος αριθμός. Ο πλανήτης παρακολουθεί παιδοκτονίες σε livestream, ανάμεσα σε unboxing και TikTok συνταγές. Ένα timeline που γεμίζει με νεκρά βρέφη, emojis και post περί «σύνθετων ζητημάτων» και «λεπτών γεωπολιτικών ισορροπιών».

Οι βόμβες πέφτουν πια σε μαιευτήρια. Τα νοσοκομεία δεν έχουν ρεύμα. Τα παιδιά πίνουν μολυσμένο νερό και πεθαίνουν από αφυδάτωση δίπλα σε δεξαμενές με το λογότυπο της UNICEF. Κι εμείς εξηγούμε το «πλαίσιο». Ζυγίζουμε τον θάνατο με βάση στρατηγικές και το «δικαίωμα στην αυτοάμυνα», χωρίζουμε τις φρίκες σε «κατανοητές» και «υπερβολικές», ξεχνώντας ότι μιλάμε για παιδιά που κοιμούνται σε σκηνές και ξυπνάνε θαμμένα. Για παιδιά που μεγαλώνουν μέσα στη σκόνη, στο αίμα και στα ουρλιαχτά. Για παιδιά που πεθαίνουν γιατί γεννήθηκαν στο λάθος γεωγραφικό μήκος και πλάτος. Μάθαμε να ζυγίζουμε την αλήθεια, να φοβόμαστε τις λέξεις, να λέμε «ξέρεις είναι περίπλοκο…» εκεί που το μόνο περίπλοκο είναι το πώς θα ζήσεις μετά από αυτό που είδες.

Όταν βλέπεις ένα κοριτσάκι καμένο απ’ τα εκρηκτικά και αναρωτιέσαι: «Ναι, αλλά μήπως υπήρχε βάση της Χαμάς εκεί κοντά;», τότε το τέρας δεν είναι στη Γάζα. Είναι μέσα μας. Δεν υπάρχει πιο σκοτεινή σελίδα από εκείνη που γράφεται με την αδιαφορία. Γιατί εκεί δεν σκοτώνεις μόνο ανθρώπους. Σκοτώνεις και την Ιστορία. Και κάπως έτσι, γίνεται ο θάνατος του παιδιού αποδεκτός. Μόνο που δεν υπάρχουν «παράπλευρες απώλειες» όταν θάβεις παιδιά. Υπάρχουν δολοφονίες. Μεθοδικές και επαναλαμβανόμενες. Δολοφονίες που έχουν στρατηγική υπογραφή και πολιτική κάλυψη.

Αυτός είναι ο κόσμος μας; Ένας πλανήτης που παρακολουθεί παιδοκτονίες σε livestream, ανάμεσα σε unboxing και TikTok συνταγές;

Αυτή η αλυσίδα συνενοχής —από τα ισραηλινά τανκ ως τις οθόνες μας— κουβαλά κάτι ακόμη: μια σιωπή που δεν είναι ουδέτερη. Είναι απολύτως πειθαρχημένη και ευθυγραμμισμένη με την αγορά όπλων και τις συμφωνίες για «ενεργειακή σταθερότητα», με τον φόβο των «διπλωματικών  ισορροπιών», μια σιωπή που δεν γεννήθηκε από άγνοια, αλλά από υπολογισμό. Μια σιωπή που δεν κρατά ίσες αποστάσεις, αλλά αποστάσεις από την αλήθεια. Και η αλήθεια είναι πως στη Γάζα μαζί με τα βρέφη πεθαίνει και η συνείδηση του πολιτισμένου κόσμου.

Μια μικρή αγκαλιά σε μια απέραντη έρημο καταστροφής. Εκεί που κάποτε υπήρχε ζωή, τώρα υπάρχουν μόνο ερείπια. Λωρίδα της Γάζας, Μάιος 18, 2025.

Η Γάζα δεν είναι ακόμη μια «σύγκρουση», είναι ένα καζάνι που βράζει εδώ και περίπου ογδόντα χρόνια. Από τα μέσα του περασμένου αιώνα έως σήμερα εκατοντάδες χιλιάδες εκδιώχθηκαν, εκτοπίστηκαν, εξαφανίστηκαν από τον χάρτη για να ακολουθήσουν πόλεμοι, αποκλεισμοί, άρσεις  δικαιωμάτων, εποικισμοί, τοίχοι και check points, η Χαμάς, ρουκέτες, βομβαρδισμοί, ισοπέδωση, εκεχειρίες που κρατούσαν όσο ένα βλέμμα και «αναλογικές απαντήσεις» που μετρούσαν νεκρούς με αριθμητή και παρονομαστή. Για να φτάσουμε στο σήμερα. Όπου δεν μιλάμε πια για έναν πόλεμο. Μιλάμε για μαζική εκτέλεση.

Απέναντι σε αυτή τη συνθήκη, τίποτα δεν είναι «περίπλοκο». Γιατί πίσω από κάθε «κατανοούμε τις ανησυχίες ασφαλείας του Ισραήλ», υπάρχουν παιδικά κορμιά που ξεθάβονται με τα χέρια, υπάρχουν μαιευτήρια που βομβαρδίστηκαν γιατί «κάτι υπήρχε από κάτω». Πίσω από κάθε «είμαστε εταίροι στην περιοχή» υπάρχει μια λογιστική θανάτου, ένα σύστημα που μετράει «απώλειες» όπως μετράει το κόστος μεταφοράς εμπορευμάτων. Χωρίς ονόματα. Χωρίς πρόσωπα. Μόνο νούμερα σε Excel. Μόνο στατιστική.

Αν δεν μπορείς να πεις ξεκάθαρα ότι δεν σκοτώνουμε παιδιά, τότε έχεις διαλέξει ήδη πλευρά και δεν είναι η ανθρώπινη. Όταν σκοτώνονται παιδιά, δεν υπάρχουν πλευρές. Ούτε αξίες, ούτε ανθρωπιά, ούτε Ευρώπη. Υπάρχει μόνο η κόλαση.

Ένα βρέφος που πέθανε από αφυδάτωση καταγράφεται ως «δευτερεύουσα επίπτωση». Ένα παιδί που διαμελίστηκε από έκρηξη βαφτίζεται «παράπλευρη ζημιά». Μια οικογένεια που θάφτηκε ολόκληρη κάτω από τα ερείπια καταλήγει «απώλεια που διερευνάται». Έτσι χωρίς πολλά λόγια το αίμα γίνεται data, ο πόνος των ανθρώπων μια παράγραφος σε κάποιο non-paper και ο θάνατος ένα σημείο στην ατζέντα των επόμενων συνομιλιών.

Αν αυτή είναι η πρόοδος που πετύχαμε, να βλέπεις ένα βίντεο με κομμένα πόδια και να λες «Η σιωπή μας δεν είναι αδιαφορία, είναι επένδυση σταθερότητας», τότε δυστυχώς το μόνο που καταφέραμε είναι να εξελίξουμε τη βαρβαρότητα σε θεσμό. Να βλέπουμε τον πόνο μέσα από ένα φίλτρο συμφέροντος. Με λογότυπο, με χρηματοδότηση, με θεσμική γλώσσα. Ένας κόσμος που σκοτώνει οργανωμένα και θρηνεί μετρημένα. Γιατί αν δεν μπορείς να πεις ξεκάθαρα τι συμβαίνει στη Γάζα, τότε έχεις διαλέξει ήδη πλευρά και δεν είναι η ανθρώπινη. Βασικά όταν σκοτώνονται παιδιά, δεν υπάρχουν πλευρές. Ούτε αξίες, ούτε ανθρωπιά, ούτε Ευρώπη. Υπάρχει μόνο η κόλαση».